Plek in het boek
10.2 Spanningsvelden in de wetenschap: bezielde kennis (pagina 160).
Wij zien daarnaast een spanningsveld met aan de ene kant het rationele en systematische karakter van wetenschappelijke kennis. Daarbij gaat het om ‘harde feiten’: hoe hard die feiten zijn, varieert tussen disciplines. Het staat ook voor een zekere resultaatgerichtheid en een functionele afstandelijkheid. Aan de andere kant staat de moraliteit, die gaat over de kracht van het geweten en het staan voor principes. Het gaat hierbij ook over een moreel kompas: over fundamentele menselijke behoeften en over idealen. Dit is ook de reden waarom we in dit boek betogen dat wetenschappelijke integriteit onderdeel uitmaakt van professionele en persoonlijke integriteit. Door morele en humane waarden op een transparante wijze een plek te geven in de systematische manier waarop in wetenschappelijk onderzoek wordt gewerkt, ontstaat bezielde kennis. Ook dit tweede spanningsveld illustreren we met een fragment uit The imitation game (we zijn inmiddels verder in het verhaal van de film).
De film
Dit fragment uit de film The imitation game begint als de code net is gekraakt en het eerste bericht is ontcijferd.
Het fragment
Tijdens het fragment zie je dat logica en principes met elkaar strijden (ook letterlijk). Doordat de code is gekraakt, weten ze dat er een aanval gaat plaatsvinden op een oorlogsschip van de geallieerden. Dat kunnen ze voorkomen door dat direct te melden bij commandant Denniston. Dat doen ze niet. De morele vraagstukken die daarna ontstaan, laten de andere kant zien van de harde feiten. Hoe ga je daarmee om? Hoe zorg je dat het morele kompas en de harde feiten samenkomen tot bezielde kennis? Als de eerste impuls gevolgd zou zijn, was de aanval voorkomen en waren levens gered. Dan zouden de Duitsers ook geweten hebben dat de code was gekraakt. Het kraken van de code had dan niet geleid tot het versnelde einde van de oorlog. De lange termijn zou uit het zicht zijn geraakt en de complexiteit van het vraagstuk zou zijn ontkend.
